Werken met het Omaha System

Omaha System: een classificatiesysteem

Het Omaha System is een classificatiesysteem voor zorg en welzijn. De systematiek en de terminologie zijn vastgelegd en dat zorgt ervoor dat iedereen het op dezelfde manier gebruikt en steeds dezelfde termen hanteert, eenheid van taal dus. Het vergemakkelijkt de communicatie met elkaar en met de cliënt. Het is een gids voor de dagelijkse praktijk van zorgverleners en een hulpmiddel om de acties en uitkomsten van de zorg voor cliënten beter te kiezen, sorteren en vastleggen.

Het Omaha System is het meest gebruikte classificatiesysteem voor de wijkverpleging, maar wordt ook gebruikt in verpleeghuizen, gehandicaptensector en in het sociale domein.

Omaha System in het kort

Omaha System in zes stappen:

1. Verzamel en onderzoek gegevens

Om goede zorg te kunnen verlenen moet je voldoende weten over de cliënt: wat is er met hem aan de hand, wat is zijn hulpvraag, wat is hij voor persoon, wat zijn zijn wensen en behoeften, hoe zit zijn netwerk in elkaar? Het is dan ook van het grootste belang om alle relevante gegevens boven tafel te krijgen. Dat wil niet zeggen dat je alles moet weten van je cliënt, maar wel alles wat relevant is voor de zorg.

2. Stel aandachtsgebieden vast

Je hebt gegevens verzameld bij de cliënt, de mantelzorger, eventueel bij andere zorgverleners. Je hebt de overdracht gelezen. Je hebt de cliënt en zijn omgeving geobserveerd. Zo heb je een goed beeld van de cliëntsituatie gekregen. Op basis daarvan ga je bepalen wat de problemen zijn; in Omaha System noemen we die problemen ‘aandachtsgebieden’.

Omaha System kent 42 aandachtsgebieden verdeeld over vier domeinen:

• omgevingsdomein
• psychosociaal domein
• fysiologisch domein
• gezondheidsgerelateerd gedragsdomein

Bij elk aandachtsgebied horen signalen en symptomen. Met deze signalen en symptomen kun je het aandachtsgebied meer inhoud geven: hoe ziet het er voor die cliënt uit? Gaat het bij bijvoorbeeld het aandachtsgebied Huid om een wond of om jeuk? De signalen en symptomen staan in het ECD en in het boekje Het Omaha System, een introductie van Nicole Koster en Jeroen Harmsen.

3. Meet stand van zaken per gebied

In Omaha System wordt niet gewerkt met doelen maar met uitkomsten. Deze uitkomsten worden per aandachtsgebied weergegeven in scores op drie terreinen:

• Status van de signalen en symptomen = hoe ernstig zijn de signalen en symptomen?
• Kennis = wat een cliënt weet. Het vermogen van de cliënt om informatie te onthouden, te begrijpen en te interpreteren.
• Gedrag = wat een cliënt doet. Je verwacht dat het gedrag van de cliënt bijdraagt aan zijn gezondheid, dus dat het gedrag zo is dat de signalen en symptomen minder ernstig worden of dat de cliënt ermee om kan gaan. En dat de cliënt dat wat hij weet over zijn situatie kan omzetten in gedrag dat voor zover mogelijk bijdraagt aan zijn gezondheid.

4. Plan en voer actie uit

De interventies bij Omaha System bestaan uit twee onderdelen: soort actie en actievlak.

Het eerste deel van de interventie is het soort actie:

• Adviseren/instrueren/begeleiden (AIB)
• Behandelen en procedures toepassen (BP)
• Casemanagen (CM)
• Monitoren/bewaken (MB)

Het tweede deel van de interventie bestaat uit het actievlak. Je kunt met het actievlak aangeven wat je gaat doen. Er zijn 76 actievlakken.

5. Meet stand van zaken tussentijds/einde zorg

Je volgt natuurlijk goed hoe het gaat met je cliënt en of jouw acties resultaat hebben. Dat doe je door tussentijds de scores, die je bij de start van de zorg hebt vastgesteld, te meten. Kloppen de scores nog? Heb je de streefscores behaald of moeten ze worden bijgesteld? Je doet dat op:

• Status van de signalen en symptomen
• Kennis
• Gedrag

6. Evalueer op elk gebied

Ook evalueren is bij Omaha System niet anders dan bij andere systemen of zorgplannen. Evalueer per aandachtsgebied en leg per aandachtsgebied de evaluatiedatum vast. Bij een wond evalueer je bijvoorbeeld elke week, terwijl je bij een stabiele situatie de persoonlijke zorg elk half jaar evalueert. Verandert er tussentijds iets, dan evalueer je extra en stel je bij.

• Bekijk ook 'Zo werkt het Omaha System' inclusief handige video's

Is het Omaha System een ICT systeem?

Het Omaha System is geen ICT-systeem, maar kan als er een codering aan gekoppeld is gemakkelijk vertaald worden naar een ICT-systeem. 

Omaha System is geen verantwoordingssysteem of registratiesysteem, maar geeft handen en voeten aan het hele zorg- en begeleidingsproces. Je kunt het gebruiken om de resultaten van je zorg- en dienstverlening te laten zien en te onderbouwen.