Dieper in op data: de vier fases van ieder onderzoek
Gepubliceerd op: 14-03-2022
Werken met data wordt steeds populairder. Niet zo gek, want de zorginhoudelijke data die dag in dag uit op grote schaal verzameld worden hebben grote potentie. Ook de data die verzameld worden met het Omaha System. Om deze data op een goede manier te gebruiken, is het verstandig om vier vaste fases te doorlopen. Zie het als een PDCA-cyclus voor je data!
Fase 1: de verkenningsfase
In de verkenningsfase bepaal je wat je met je onderzoek te weten wil komen. Start je net met data? Houd je onderzoek dan klein en baken je onderzoek zo goed mogelijk af. Dit helpt bij het bepalen van welke data je écht nodig hebt, en wat ballast is. Dat noemen we: een minimale dataset vaststellen. Werk desgewenst met thema’s, zoals wondzorg/huid, medicatie, dementie/cognitie, et cetera. Stel ook vast welke (zorg)professionals je nodig om alle fasen van je onderzoek te doorlopen. Denk aan zorgverleners en managers, maar ook aan ICT-medewerker en leveranciers. Kijk samen naar wat realistisch en haalbaar is en hoe veel tijd daar voor nodig is.
Klinkt moeilijk allemaal? Ga gewoon beginnen! Dan komt de rest vanzelf.
Fase 2: de data-export
In fase 1 heb je bedacht wat de randvoorwaarden van je onderzoek zijn. Nu is het tijd om je data te verzamelen. Denk na over waar je data vandaan haalt, en welke vorm die moet hebben. Bedenk of je ICT-medewerker dit kan doen, of dat je een leverancier nodig hebt. Tot slot wil je natuurlijk op een veilige manier met de data omgaan. Laat je dus voorlichten over de geldende wet- en regelgeving en sla je data op een veilige plek op.
Fase 3: de data-analyse
Je heb al je data verzameld en wil je gegevens analyseren. Trek niet te snel conclusies. De eerste stap is om de kwaliteit van je data goed te beoordelen. Is je dataset compleet genoeg? Kloppen de gegevens? Bekijk dan of je met de data je onderzoeksvragen te beantwoorden. Het is verstandig om de gevonden data met betrokken zorgverleners of managers te bespreken in een reflectiegesprek. Dezelfde cijfers kunnen vanuit verschillende perspectieven en belangen bekeken worden en tot verschillende conclusies leiden. Als het goed is herkennen de betrokken spelers zich in de data.
Fase 4: de evaluatie met opmerkingen
Je analyses zijn rond en je wilt ze delen met de wijkteams. Bedenk welke vorm het meest geschikt is. Werk je met presentaties, of bouw je een speciaal dashboard? Reflecteer ook op alle stappen die je hebt doorlopen. Heb je de juiste mensen betrokken bij je onderzoek? Zijn de onderzoeksvragen beantwoord? Zijn we tevreden over de kwaliteit van de verzamelde gegevens? Let op: niet iedere verbetering voor je onderzoek is daadwerkelijk nodig. Sta vooral stil bij wat echt meerwaarde heeft voor de kwaliteit van zorg en voorkom extra registratielast die niet zinvol is.
De data-cyclus We noemden al even de PDCA-cyclus van plan, do, check, act. Ook bij het werken met data volg je in zekere zin deze stappen. Na stap 4, de evaluatie, kom je waarschijnlijk tot de conclusie dat er meer onderzoek nodig is. Stel daarom weer nieuwe onderzoeksvragen op, en begin weer bij fase 1!
Wil je zien hoe deze vier stappen er in de praktijk uitzien? Download dan het rapport: Zorgspiegel Omaha System, samen leren van data. In dit rapport lees je het geanonimiseerde verslag van een onderzoeksfase bij een zorginstelling.